Шығыс Қазақстан тарихи және мәдени маңызы зор киелі ескерткіштерге, этнографиялық көрікті жерлерге және нысандарға, қорық аумақтарына бай өлке. Шығыс Қазақстан облысы әкімдігінің 2023 жылғы 17 тамыздағы № 1/70 хаттамалық тапсырмасы аясында балалар-жасөспірімдер туризмін дамыту мақсатында 2025 жылдың 8-24 шілдесі аралығында ШҚО аумағында 7-8 сынып оқушыларына арналған «Киелі Шығыс» оқу-танымдық турлары өткізілді.

Турларға «Киелі Шығыс» интеллектуалдық байқауының жеңімпазы атанған оқушылар арасынан 200 бала қатысты.

Турлар келесі бағыттар бойынша өтті:

— Берел (ағымдағы жылдың 8-10 шілде);

— Сібе көлдері — Таулы Үлбі — Шемонаиха (ағымдағы жылдың 12-14 шілде);

— Қиын-Керіш (ағымдағы жылдың 15-17 шілде);

— Таулы Үлбі — Риддер қаласы (ағымдағы жылдың 22-24 шілде).

Турға қатысушылар Ақбауыр тарихи-археологиялық кешеніне, Аблайкит буддалық монастірін (XVII ғ.), Мойнақ шатқалына (петроглифтер тобы, б.з.д. I-II мыңжылдықтар), сондай-ақ Қазақстанда аналогы жоқ бірегей археологиялық ескерткіш – Берел қорғандарын (ерте темір дәуірі – ерте орта ғасырлар шегі) тамашалады.

Оқушылар үшін Бестерек ауылындағы ғылыми-зерттеу орталығына, Шыңғыстай ауылындағы О. Бөкейдің үй-мұражайына, Риддер қаласының тарихи-өлкетану мұражайына, Шемонаиха тарихи-өлкетану мұражайына, «Марьин утёс», Шығыс Қазақстан облыстық сәулет-этнографиялық және табиғи-ландшафтық мұражай-қорығының солжағалық кешені және т. б. экскурсиялар ұйымдастырылды.

Оқушылардың Күршім ауданындағы Қиын-Керіш шатқалындағы «тас рухтар қаласына» баруы ерекше қызығушылық тудырды – эрозияның нәтижесінде ашылған, алуан түсті, негізінен қызыл саздардың шөгінділері марс пейзаждарына ұқсас көріністер жасайды.

Сондай-ақ, оқушыларға Зайсан көлінде, Сібе көлдерінде, Бұқтырма су қоймасында және жалпыұлттық маңызы бар табиғатты қорғау аймақтарында: Қатонқарағай мемлекеттік ұлттық табиғи паркінде, Батыс Алтай қорығында болу мүмкіндігі берілді.

Қызықты әрі мазмұнды турлар кәсіби гидтердің, педагогтардың, спорттық туризм бойынша жаттықтырушылардың, полиция қызметкерлерінің, медицина қызметкерлерінің сүйемелдеуімен өтті. Турлар барысында балалар үшін туризм негіздері, жергілікті жерде бағдарлау, жаяу жүру маршруттары, спорттық ойындар мен эстафеталар, тимбилдингтер бойынша шеберлік сыныптары мен оқу-тәжірибелік сабақтар өткізілді.

Бұл сапар балаларға үлкен әсер қалдырды.

Қайратқызы Гүлдана, 8 сынып, «Ж. Болғанбаев атындағы Самар орта мектеп-лицейі» КММ, Самар ауданы:

«Киелі Шығыс» үш күндік оқу-танымдық туры қатты ұнады. Себебі облыстың жан-жағынан көп балалар бас қостық. Жетекшілер де өте көңілді жандар. Маған әсіресе «Иванов шоқысына» шығу өте қиын да әсерлі болды. Мен биік шоқының басына шықтым. Табиғаты өте әдемі екен. Риддер қаласының табиғаты көздің жауын алатындай өте әсем, әрі көрікті. Риддер қаласында екі музейге бардық. Онда көп ақпарат алдық. Алтай қорығы туралы тың ақпарат білдім.

Түрлі оқу жаттығулар өтті. Алғашқы көмек, жіп байлау, шатыр тігу, скандинав таяқшасының ерекшелігі, картамен жұмыс жасадық.

Осындай қызықты тур ұйымдастырған «Дарын» орталығына рақмет!».

Ануарбеков Тимур, 8 сынып,«№ 1 мектеп-лицейі» КММ, Риддер қаласы:

«Мен «Киелі Шығыс» турына барып қайттым – бұл ұмытылмас әсер қалдырды! Ғажайып пейзаждар, әсіресе Қиын-Керіштің сазды каньондары, басқа планетадан келгендей. Барлығы жақсы ұйымдастырылған: жайлы көлік, қызықты экскурсиялар және жылы атмосфера. Табиғаттың, тарихтың және руханияттың керемет үйлесімі».

Мухтарова Дана, 8 сынып, «Алтынбел орта мектебі» КММ, Үлкен Нарын ауданы:

«Киелі Шығыс» оқу танымдық туры барысында өткізілген үш күн ерекше әсерлі болды. Біз көптеген қызықты оқиғаларға куә болып, әдемі жерлерді араладық. Балалармен танысып, жаңа достар таптық, ал экскурсия барысында түрлі қызықты ақпараттармен бөлісті.

Кауіпсіздік техникасы туралы нұсқаулықтар өте түсінікті әрі қолжетімді болды. Бұл бізге экскурсия барысында өзімізді қауіпсіз сезінуге көмектесті. Музейлерге барғанымыз да ерекше әсер қалдырды; олардың тарихы мен мәдениеті бізді қызықтырып, көптеген жаңа мәліметтер алуға мүмкіндік берді.

Уақыттың қалай өткенін сезбей де қалдық, себебі әрбір сәт қызықты әрі мазмұнды болды. Мен үшін бұл тәжірибе өте ұнады. Мұндай танымдық турлар білім алу мен мәдениетпен танысуға зор мүмкіндік береді».